Erfgoedhalte Reningelst - Kinderbrouwerij

Van Rinigellis tot Reningelst - Gebrandschilderde ramen door Lucien De Gheus

In 1968 heeft het gemeentebestuur van Reningelst een ambitieus plan. Ze vragen de Poperingse kunstenaar Lucien De Gheus (1927-2013) om in het gemeentehuis een gebrandschilderd glas-in-loodraam te maken met daarop de geschiedenis van het dorp. Na heel wat opzoekingswerk begint De Gheus in augustus 1968 aan zijn ontwerp, waar hij negen maanden later klaar mee is.

Begin 1970 wordt het glas in de gewenste vorm gesneden, beschilderd en gebakken. Men plaatst de twee gebrandschilderde ramen van 2,15 meter hoog en samen 3,38 meter breed in het gemeentehuis van Reningelst.

In 2023 laat de stad Poperinge, omwille van de verkoop van het gebouw, de gebrandschilderde ramen overbrengen naar het buurtsalon, in de mouterij van brouwerij Sint-Joris.

Familie de Rinigelles: ministerialis, justiciarius en baljuw van Poperinge

In de 12e eeuw is Odo de Rinigelles ministerialis abbatis in Poperinge. Hij moet de goederen van de abt van Sint-Bertinus in Poperinge beheren. Onder controle van de proost, is hij de hoogste gerechtsambtenaar, moet hij belastingen innen en boetes opvorderen. Hij is ook het politiehoofd in Poperinge en staat in voor rust en orde.

Odo en zijn opvolgers zijn echter niet altijd trouwe dienaars geweest van de abt. Om corruptie tegen te gaan wordt het ambt van de Heren van Reningelst dan ook gewijzigd tot dat van justiciarius. Hun bevoegdheid blijft ongewijzigd, maar hun rechten en plichten worden duidelijke omschreven. Uiteindelijk wijzigt de titel in de 13e eeuw naar die van baljuw. Maroie Lobbe zou uiteindelijk de laatste Reningelstse baljuw van Poperinge worden.

Bij de gemeentelijke fusie in 1977 moet men nieuwe straatnamen bedenken. De Poperingestraat in Reningelst wordt gewijzigd in Baljuwstraat, verwijzend naar de Heren die meer dan twee eeuwen baljuw van Poperinge waren.

Wapen

In 1608 verkoopt Charles de Longueval de heerlijkheid Reningelst aan Jean-Baptiste Bulteel. Deze edelman van aartshertogen Albrecht en Isabella wordt zo onder meer Heer van Reningelst en De Clytte. Hij sticht in het dorp de Broederschap van de Rozenkrans en schenkt ook een klok aan de Sint-Vedastuskerk. In diezelfde kerk bevindt zich vandaag nog steeds de grafsteen van Josse François Bulteel, de zoon van Jean-Baptiste. Op de steen prijkt het familieschild: zilver, met een band van keel vergezeld van 10 blokjes over hetzelfde geplaatst, drie en twee in het schildhoofd en twee en drie in de schildvoet.

Uiteindelijk is Maria Bulteel in de 18e eeuw de laatste telg van deze adellijke familie, die als Vrouw van Reningelst het dorp leidt. Op 21 juni 1923 krijgt het bestuur van Reningelst de toelating van Koning Albert I om het wapenschild van de familie Bulteel te gebruiken als gemeentewapen.

Brouwerij Sint-Joris

In 1913 vernieuwt Nestor Six zijn mouterij, die hij voorzag van een 10 meter hoge mouttoren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ligt Reningelst achter het front en verblijven er 45.000 soldaten in rustkampen. De brouwerij draait, ondanks de ligging vrij dicht bij het front, op volle toeren. De gebouwen gebruikt men ook voor het wassen en herstellen van legerkledij en het maken van gasmaskers. Omwille van tyfus worden in de brouwerij baden ingericht. In zijn oorlogsdagboek schrijft Achiel Van Walleghem: Er zijn baden ingericht voor soldaten … in Reningelst in de brouwerij van meneer Six. Elke week moet iedereen er naar toe.

In 1917 legt men net naast de brouwerij een dubbele spoorweg aan. Deze komt in het vizier van de Duitsers. Hun bombardementen dwingen brouwer Six geleidelijk alle activiteit in de brouwerij stil te leggen. In april 1918 krijgt Reningelst het bij de Slag om de Kemmelberg zwaar te verduren en het brouwershuis wordt helemaal vernield. Desondanks kan de bierproductie na de oorlog quasi onmiddellijk hernomen worden. Voor brouwer Six is dit alvast een lucratief toeval. De wederopbouw van de frontstreek trekt immers extra werkkrachten aan, waardoor het bierverbruik fel toeneemt. Wekelijks kon hij tot driemaal brouwen.

Rookop

Reningelstsch bruin bier was het bekendste bier dat brouwerij Six produceerde: een streekbier met een alcoholpercentage van 4 graden en een zoetzure smaak. Het geheim lag in de paar emmers lambik waarmee brouwer Six ieder brouwsel mengde. Tijdens het brouwen voegde men ook 2 ⅙ pintjes Reynaert (karamel-bruinsel) en 1 pintje Soxhlet (siroop) toe. Op de mouttoren staat te lezen: bijzonder bruin bier in vaten en flesschen. Vanaf de jaren 1920 noemt men dit bier in de volksmond Rookop, omwille van het rode porseleinen beugelslot.

Ontmoetingscentrum Rookop, dat op 8 oktober 2005 feestelijk geopend werd, ontleent zijn naam aan dit fameus bruin bier. Het gerestaureerde wagenhuis was een deel van het brouwerijcomplex. De polyvalente zaal bouwde men er naast. In 2012 gaf de Kinderbouwerij de opdracht aan brouwerij De Plukker om een nieuw Rookopbier te brouwen.

Van Fietseling tot Kinderbrouwerij

Sinds 1997 is het dorpsgezicht van Reningelst beschermd en zijn een deel van de kasteelsite en de brouwerijsite als monument beschermd. Men richt vzw De Fietseling op om de site van de Brouwerij-Mouterij Sint-Joris te restaureren en herbestemmen, zodat het een hefboom kon zijn voor de leefbaarheid van het dorp. De vzw was erfpachter van de hele site, maar op 8 februari 2001 stort de imposante mouttoren in. De heropbouw ervan start in 2017 en wordt midden 2020 afgerond.

De brouwerij zou eerst een centrum voor fietstoerisme worden. In 2002 komt minister Landuyt zelfs langs en belooft subsidies voor het eerste fietshotel van Vlaanderen. Twee jaar later start de buitenschilrestauratie van de brouwerijgebouwen en in 2010 begint de binnenrestauratie. Op voorstel van de provincie, krijgt de site uiteindelijk een andere bestemming. De machinekamer richt men in als kroeg en op 1 juli 2012 opent de Kinderbrouwerij: een centrum waar gezinnen met kinderen op de eerste rij staan. Er wordt van alles georganiseerd: voorstellingen, workshops en toeristische activiteiten voor families en voor groepen met volwassenen en kinderen. In de gezellige familiekroeg zijn er tientallen spelletjes die je kan spelen binnen en buiten op de koer. De Kinderbrouwerij is geopend op zaterdag- en zondagnamiddag vanaf de krokus- tot aan de herfstvakantie.