Erfgoedhalte Ieper - Janseniusstraat

Het bisschoppelijk paleis

Deze foto van de bekende fotograaf Maurice Antony werd in 1911 genomen vanaf de toren van de Sint-Maartenskerk. Op de voorgrond zien we hoe de Janseniusstraat uitkomt op het “Gerechtshofplein” en de “Sint-Maartensstraat”. We zien ook het voormalige Bisschoppelijke Paleis. Dat werd na de Eerste Wereldoorlog niet meer heropgebouwd. Achter het Bisschoppelijk Paleis bemerken we de Openbare Hof (het stadspark). De Deken Delaerestraat bestond nog niet.
Vier jaar later, in 1915 heeft de Sint-Maartenskerk al zijn daken verloren en staan van het Bisschoppelijke Paleis alleen nog enkele troosteloze muren aan de oostzijde rechtop.

Openbare hof

Dit is de tuinzijde van het voormalige Bisschoppelijk Paleis. Op de achtergrond bemerken we de nog stompe toren van de Sint-Maartenskerk. De voormalige bisschoppelijk tuin was in 1842 een “Openbare Hof” geworden die voor iedereen toegankelijk was.

Doordat het Bisschoppelijke Paleis niet werd heropgebouwd verkreeg men na Wereldoorlog I vanuit het noorden een prachtig zicht op de wederopgebouwde Sint-Maartenskerk - nu met scherpe torenspits. De Openbare Hof werd wat groter en verschoof iets naar het westen toe.

Gerechtshofplein

Het zogenaamde “Gerechtshofplein”. Dit is een van de weinige hoekjes van Ieper waarvan het uitzicht erg veranderd is sinds de Eerste Wereldoorlog. Rechts zien we het voormalige Bisschoppelijke Paleis dat sinds 1847 dienst deed als Gerechtshof met daarnaast de aanbouw van de Openbare Bibliotheek. Links vooraan ligt een stukje van het plantsoentje waar nu deze erfgoedhalte staat. Op de achtergrond zien we tussen de huizen de erg smalle doorgang van de Kloosterpoort.

Kaart en tekening

Op deze kaart van Engel Van Eeckhout uit 1847 zien we hoe alles er hier toen anders uitzag. Twee pleintjes, het Sint-Maartensklooster (ook wel Kloosterplein genoemd) en het Gerechtshofplein, waren nagenoeg ingesloten door de gebouwen van het Sint-Maartensklooster (nr 4) en het Gerechtshof (nr 2). Er was geen open zicht op het park en ook de Deken Delaerestraat bestond nog niet.

Het Gerechtshof op het gelijknamige plein was eigenlijk het voormalige Bisschoppelijke Paleis. De bisschoppelijke residentie werd gebouwd in 1696 aan de zuidzijde van de voormalige proosdijtuin. Opdrachtgever was bisschop Martin de Ratabon. De Ratabon was een Fransman want Ieper was van 1678 tot 1714 in Franse handen.

Geen bisschopszetel meer

Na de afschaffing van het Bisdom Ieper in de Franse Tijd werd het bisschoppelijk paleis achtereenvolgens gebruikt als Bisschoppelijk College en vanaf 1845 als gerechtshof. Op deze foto van Charles Biskeborn uit 1868 zien we niet alleen dit strenge classicistische gebouw, maar ook hoe er op de plaats van dit plantsoen een stijlloze aanbouw van de Sint-Maartenskerk stond. Bemerk ook hoe de muur die de gekasseide Janseniusstraat afsluit toen een insprong maakte.

De bibliotheek

In de voormalige bisschoppelijke kapel en in een aanbouw aan de westzijde van het Bisschoppelijke Paleis was reeds in 1839 een Openbare Bibliotheek ingericht. Deze foto werd genomen vanaf de Kloosterpoort. Het plein op de voorgrond werd Sint-Maartensklooster of Kloosterplein genoemd. De huizen op de voorgrond werden evenals het Bisschoppelijke Paleis na Wereldoorlog I niet heropgebouwd en de plaats werd ingenomen door een uitbreiding van de Openbare Hof, nu het Astridpark.

We zien de Openbare Bibliotheek, aan de zijkant van het Bisschoppelijke Paleis, op 17 december 1914. Een deel van de boekencollectie werd in november 1914 verhuisd. Gaat het op deze foto om een restant dat achtergebleven was? Ondank de evacuatie zijn vele kostbare werken uit de vooroorlogse stadsbibliotheek voorgoed verloren gegaan.

Fotogalerij erfgoedhalte Ieper - Janseniusstraat